Chiều ngày 6/11/2023, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa VX, dưới sự chủ trì và điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã giải đáp câu hỏi liên quan đến kế hoạch ban hành các cơ chế, chính sách để có hành lang pháp lý phát triển điện mặt trời mái nhà theo Quy hoạch điện VIII.
Chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương, ông Lê Tất Hiếu – đoàn Vĩnh Phúc đặt vấn đề, theo Quy hoạch điện VIII có nội dung ưu tiên và có chính sách đột phá để thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà của người dân và mái công trình xây dựng, nhất là các khu vực có nguy cơ thiếu điện như miền Bắc và điện mặt trời tự sản, tự tiêu.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết kế hoạch ban hành các cơ chế, chính sách để có hành lang pháp lý phát triển điện mặt trời mái nhà?
Điện mặt trời mái nhà và nguồn năng lượng tái tao chiếm tỷ trọng cao trong quy hoạch điện VIII
Nội dung
Giải đáp vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Quy hoạch điện VIII được Chính phủ phê duyệt với tổng công suất nguồn điện là 150.489 MW (không bao gồm xuất khẩu, điện mặt trời mái nhà hiện hữu, năng lượng tái tạo để sản xuất năng lượng mới), tăng 21.000 MW so với tổng công suất nguồn điện trong Quy hoạch điện VII điều chỉnh (130.000 MW);
Trong đó, tổng công suất lắp máy của điện mặt trời là 12.836 MW (không bao gồm điện mặt trời mái nhà hiện hữu), chiếm 8,5% tổng công suất lắp máy của hệ thống (trong đó có 10.236 MW điện mặt trời tập trung và 2.600 MW điện mặt trời tự sản tự tiêu); tổng công suất lắp máy của điện gió trên bờ là 21.880 MW, chiếm 14,5% tổng nguồn; điện gió ngoài khơi là 6.000MW, chiếm 4% tổng nguồn và điện sinh khối cùng điện rác là 2.270 MW, chiếm 1,5% tổng nguồn.
Như vậy, tổng công suất lắp máy các nguồn điện từ năng lượng tái tạo (không kể thủy điện) đã chiếm tỷ trọng 28,5% tổng công suất nguồn điện. Đây là một tỷ trọng rất lớn mà ngay cả các nước phát triển, có trình độ công nghệ cao, sở hữu hệ thống lưới điện thông minh và các thiết bị lưu trữ điện năng ở mức cao thì tỷ trọng này cũng chỉ ở ngưỡng trên dưới 20%.
“Đây là một mục tiêu phấn đấu rất cao và đương nhiên ngoài nỗ lực của Việt Nam thì rất cần sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, nhất là cam kết JETP” – Bộ trưởng nói.
Phát triển điện mặt trời mái nhà ở mức cao cần có nguồn điện nền ổn định
Theo người đứng đầu ngành Công Thương, trong điều kiện hạ tầng công nghệ của chúng ta hiện nay, để thực hiện được các phương án Quy hoạch nêu trên, thì phải tập trung nghiên cứu để đầu tư phát triển hệ thống lưới điện thông minh và các thiết bị lưu trữ điện năng, đồng thời thúc đẩy thị trường điện trên 3 cấp độ: phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh; cùng với đó, biểu giá bán lẻ điện cũng phải được nghiên cứu để có tính linh hoạt hơn.
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, để thực hiện được Quy hoạch điện VIII cần đầu tư hệ thống lưới điện thông minh, đầu tư phát triển hệ thống lưu trữ điện; đồng thời thúc đẩy thị trường điện ở cả 3 cấp độ: phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh. Biểu giá bán lẻ cũng cần nghiên cứu hiệu quả hơn, trong đó nhiệt điện và thủy điện có biểu giá cao để có thể bù đắp cho điện năng lượng tái tạo khi thực hiện hệ thống điện tự sản, tự tiêu hoặc huy động nguồn năng lượng tái tạo, nhất là điện gió, điện mặt trời, huy động đầu tư; xây dựng và ban hành cơ chế mua bán điện trực tiếp; thúc đẩy phát triển các loại thị trường điện.
Hiện, Bộ Công Thương đã và đang trình Chính phủ ban hành nghị định phát triển điện mặt trời áp mái, nếu Chính phủ cho phép chủ trương xây dựng nghị định, Bộ Tư pháp sẽ xây dựng theo quy trình. Việc phát triển điện mặt trời áp mái không giới hạn là cho sau này, các dự án điện mặt trời áp mái phải không áp lực lên lưới điện.
“Phát triển điện mặt trời mái nhà không giới hạn công suất trong bối cảnh công nghệ phát triển, các nhà đầu tư điện mặt trời mái nhà không gây áp lực lên lưới truyền tải. Nếu không có nguồn điện nền ổn định (chiếm 80-85%) thì không quốc gia nào phát triển vô hạn năng lượng tái tạo, nhất là điện mặt trời” – Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định.
Tư vấn lắp đặt điện năng lượng mặt trời mái nhà
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đang xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp.